Grafheuvels uit de prehistorie zijn te vinden bij de Friezenberg (Markelo).
Ten oosten van de IJssel ontstonden er in de lager gelegen gebieden veenmoerassen.
In de Nieuwe Steentijd vestigden zich in de buurt waar later Deventer ontstond de eerste boeren. Door menselijke activiteiten ontstonden toen heidevelden.
Uit de Oude Steentijd (tot 9000 v. Chr.) zijn in de omgeving van Deventer op verschillende plaatsen in Salland restanten gevonden van dieren die toen in deze streek leefden.
In de omgeving van de stad zijn op verschillende plaatsen urnen teruggevonden, waarin de as van overleden mensen werd begraven.
In Deventer en omgeving zijn op verschillende plaatsen vondsten gedaan van menselijke bewoning uit de Oude Steentijd (tot 9000 jaar v. Chr.), zoals bijvoorbeeld stenen schrabbers en pijlpunten.
Op verschillende plaatsen zijn in Deventer straten te vinden met zwerfkeien, die in en in de omgeving van de stad gevonden zijn.
Tijdens de Oude Steentijd (tot 9000 jaar v. Chr.) heerste hier een koud klimaat. De natuur zag er in de omgeving van waar nu Deventer ligt toen anders uit dan nu. Een paar planten, struiken en bomen die er toen groeiden, kun je nog steeds in de omgev
In de Koerhuisbeek bij Deventer is een schedel gevonden van een jager. De schedel is uit ongeveer 8000 v. Chr. Jagersvolken trokken door de omgeving achter de kudden dieren aan, waarop ze jaagden. De eerste jagers in deze streek leefden hier vermoedelijk zo'n 100.
In de loop van de Nieuwe Steentijd (5300-2000 v. Chr.) schakelden de bewoners van deze streken geleidelijk over op een boerenbestaan.
De IJssel stroomt tussen hogere gebieden: in het westen de Veluwe en in het oosten de Overijsselse heuvelrug. De heuvels die soms wel 60 meter hoog zijn, zijn stuwwallen. Het lagere gebied daartussen is een oud gletsjerdal. Dat is zo'n 150.000 jaar g
In de ijstijden ontstond tussen de Veluwe en de Sallandse heuvels een breed dal. Toen in latere tijden het ijs gesmolten was en er minder water stroomde, is op drooggevallen plaatsen het zand opgestoven tot stuifduinen of rivierduinen.
De stad Deventer heeft veel aan de IJssel te danken. Op de plaats waar de wegen over het land en de IJssel elkaar kruisten ontstond een nederzetting, die zou uitgroeien tot een bloeiende handelsstad. Het ontstaan van de rivier de IJssel voert ons terug naar de ijstijden.