- 2003
- 1996
- 1992
- 1986
- 1973
- 1969
- 1965
- 1962
- 1959
- 1953
- 1949
- 1945
- 1944
- 1942
- 1940
- 1939
- 1938
- 1923
- 1919
- 1917
- 1916
- 1914
- 1913
- 1912
- 1911
- 1902
- 1900
- 1898
- 1896
- 1893
- 1892
- 1889
- 1888
- 1887
- 1885
- 1884
- 1883
- 1882
- 1880
- 1877
- 1876
- 1875
- 1874
- 1871
- 1870
- 1869
- 1868
- 1867
- 1865
- 1863
- 1860
- 1858
- 1857
- 1853
- 1851
- 1849
- 1841
- 1838
- 1837
- 1834
- 1831
- 1830
- 1828
- 1826
- 1818
- 1814
- 1811
- 1809
- 1797
- 1794
- 1787
- 1783
- 1778
- 1772
- 1771
- 1766
- 1761
- 1755
- 1750
- 1749
- 1735
- 1730
- 1726
- 1725
- 1723
- 1718
- 1703
- 1694
- 1685
- 1683
- 1676
- 1672
- 1667
- 1664
- 1661
- 1660
- 1655
- 1650
- 1649
- 1647
- 1644
- 1643
- 1640
- 1634
- 1632
- 1630
- 1624
- 1621
- 1619
- 1617
- 1612
- 1611
- 1600
- 1593
- 1591
- 1586
- 1583
- 1578
- 1575
- 1574
- 1570
- 1568
- 1562
- 1560
- 1550
- 1548
- 1545
- 1540
- 1535
- 1529
- 1528
- 1508
- 1500
- 1483
- 1477
- 1472
- 1470
- 1466
- 1462
- 1459
- 1455
- 1454
- 1450
- 1442
- 1434
- 1433
- 1419
- 1410
- 1401
- 1400
- 1391
- 1388
- 1384
- 1383
- 1379
- 1375
- 1374
- 1361
- 1359
- 1350
- 1349
- 1340
- 1335
- 1334
- 1300
- 1250
- 1249
- 1230
- 1225
- 1220
- 1200
- 1198
- 1150
- 1130
- 1040
- 1027
- 1000
- 990
- 961
- 895
- 882
- 835
- 800
- 768
- 742
- 703
- 300
- 293
- 250
- 200
- 196
- 0
- -50
- -600
Grenspaal
In 1578 had Philips II het schoutambt Colmschate aan Deventer verpand. (Een schoutambt is een soort lokale bestuursvorm van voor de Franse tijd). Hierdoor werd in feite het platteland van Colmschate aan Deventer toegevoegd. In 1812 gingen de schoutambten Colmschate en Bathmen 'mairie' (= gemeente) heten.
Regentenfamilies
De stadsbestuurders behoorden eeuwenlang tot de rijkste families. Het ging maar om een beperkt aantal geslachten. Ze woonden in grote, indrukwekkende huizen in de stad en hadden vaak ook nog een mooi buitenhuis op het platteland. De heren hadden vaak rechten gestudeerd en hun opleiding afgesloten met een lange educatiereis naar Frankrijk en Italië.
Rechtspraak
Rechtspraak en bestuur waren tot de Franse Tijd niet gescheiden. Leden van het stadsbestuur hadden tot 1810 zitting in de vijf rechtbanken die de stad kende. Alle vijf rechtbanken hielden zitting in het stadhuis. De hoogste rechtbank was het college van schepenen en raden zelf.
Stadswijnhuis 'De Steerne'
Op de plek waar nu Sociëteit De Hereeniging is, op Grote Poot 2, stond in de 15 eeuw het stadswijnhuis 'De Steerne' (De Ster). Hiervan zijn alleen de kelders bewaard gebleven. In deze kelders werd toentertijd de wijnvoorraad bewaard. Op de begane grond van het stadswijnhuis bevond zich een enorme zaal.
Oversticht
De naam Oversticht duidt het gebied aan in de provincies Overijssel en Drenthe dat in de Middeleeuwen onder het bestuur van de bisschop van Utrecht viel.
Muntslag
Rond het jaar 990 werden in Deventer voor het eerst munten geslagen. Op die munten zien we de namen of afbeeldingen van Duitse keizers, zoals Otto III, Hendrik II of Koenraad II. Zij stonden aan het hoofd van het Duitse Keizerrijk, waartoe Deventer toen ook behoorde.
Hanzestad
De Deventer kooplieden haalden veel handelswaar van over zee. Ze voeren veel naar de landen in Noord-Europa en rond de Oostzee, zoals Noorwegen, Zweden, Noord-Duitsland. Maar die tochten over zee in hun koggenschepen waren gevaarlijk. En in die verre, vreemde landen was het moeilijk handel te drijven, als je er de weg niet wist.
Diepenveen
Diepenveen behoort sinds de gemeentelijke herindeling van 1999 tot de gemeente Deventer. Daarvoor was het een zelfstandige gemeente met ruim 10.000 inwoners. De gemeente Diepenveen bestond uit de dorpen Diepenveen, Schalkhaar, Lettele en Okkenbroek en de buurtschappen Oude Molen, Averlo, Linde en Tjoene.
Gezworen Gemeente
Vanaf het begin van de zestiende eeuw moest het stadsbestuur rekening houden met de mening van de burgers in de stad. Deventer bestond toen uit acht wijken, genoemd naar de straten Polstraat, Waterstraat, Noordenbergstraat, Engestraat, Bisschopstraat, Overstraat, Bergstraat en Assenstraat.
Grootburgerrecht
Het burgerrecht was voor een inwoner van de stad heel belangrijk. Kinderen van in Deventer wonende ouders kregen in Deventer automatisch het burgerrecht. Dit recht gaf o.a. vrijstelling van het betalen van tol, het recht om in Deventer zonder beperkingen handel te drijven en het recht om de stadsweiden te gebruiken.
Deken Doys Huis
Achter de Grote of Lebuinuskerk aan de Kleine Poot stonden vanaf de elfde eeuw de kapittelhuizen. Daarin woonden de kapittelheren, die samen het kapittel vormden. De kapittelheren, ook wel kanunniken genoemd, zorgden voor de kerkdiensten. Daarnaast hielden ze zich namens de bisschop ook bezig met het bestuur en de rechtspraak.
Landshuis
Op deze plek stond in de 14e eeuw de stadsherberg 'De Brunenberg'. In 1632 werd de herberg geheel verbouwd tot 'Landshuis'. 'Land' is een oude benaming voor 'gewest'. In het Landshuis werden vanaf 1632 namelijk de vergaderingen van de Gedeputeerde Staten van het gewest Overijssel gehouden, vandaar deze naam voor het pand.
Bouwershuis
Dit huis op de Brink, nummer 11-12 , in de z.g. 'Bouwershoek' was van de Deventer regentenfamilie Bouwer, die er tot in de 18e eeuw woonde. De lange gevel werd rond 1640 gebouwd, de iets kortere linkergevel, die haaks op de rechtergevel staat, is van enkele jaren later.
Gisbert Cuper
De Deventer schilder Gerard ter Borch (1617-1681) schilderde tussen 1670 en 1680 dit kleine portret van de burgemeester en geleerde Gisbert Cuper uit Deventer. Het schilderij is in olieverf op koper geschilderd en is slechts 19 centimeter hoog. Cuper draagt een grote blonde pruik en een paarsrode kamerjas afgezet met wit bont.
Staten van Overijssel
Overijssel was door de Tachtigjarige Oorlog zeer verarmd, en moest zich daarom noodgedwongen meer naar het rijke gewest Holland schikken. In Overijssel zelf ging Zwolle Deventer steeds meer overvleugelen, maar alledrie de grote steden Deventer, Kampen en Zwolle moesten steeds meer van hun vrijheid prijsgeven, ten gunste van het gewest Overijssel.
Stadsbestuur
In de zeventiende eeuw werd het stadsbestuur gevormd door: a) de magistraat (ook wel schepenen en raad genoemd), die bestond uit twaalf schepenen en vier raden, ondersteund door vier stadssecretarissen. Telkens twee schepenen waren gedurende twee maanden per jaar samen burgemeester.
Magistraat
Dit schilderij, 'De Stadsraad of Magistraat van Deventer' , is in 1667 door Gerard ter Borch gemaakt. Het geeft het stadsbestuur weer, gezeten in de 'raetkamer' (de oude raadzaal). Het stadsbestuur bestond uit twaalf schepenen en vier raden. De twee schepenen die op dat moment burgemeester waren zitten achteraan in het midden op het verhoogde burgemeestersgestoelte.
Stadhuis
Het stadhuis is ontstaan door de samenvoeging van twee hoofdgebouwen. Die twee hoofdgebouwen, het Raadshuis met onder meer een hal en de oude raadszaal, en het Wanthuis vormden in de zeventiende eeuw samen het nieuwe Raadshuis. In het Wanthuis, op de hoek van het Grote Kerkhof en de Polstraat, was in de middeleeuwen de lakenhal gevestigd, waar de kooplieden tijdens de jaarmarkten hun wollen stoffen (laken) te koop aanboden.
Verzet tegen regenten
Jarenlang had de regentenstand het in Deventer voor het zeggen. Buitenstaanders kwamen er nauwelijks aan te pas. Alle ambten werden binnen de regentenfamilies gehouden door hier vaste afspraken over te maken: als jij dit voor mij (of voor mijn zoon of kleinzoon) doet, dan regel ik iets voor jou (of voor jouw zoon of kleinzoon).
Simon de Vries
In het huis Polstraat 7 woonde Simon de Vries, die leefde van 1723 tot 1793. Deze bierbrouwerszoon was een doopsgezinde hoogleraar aan het Athenaeum Illustre en een vooraanstaand Deventer patriot. Hij vertaalde diverse bekende boeken uit het Frans, Duits en Engels.
Rutger Jan Schimmelpenninck
Een nationaal bekende figuur uit de Bataafs-Franse tijd is de in Deventer geboren Rutger Jan Schimmelpenninck (1761-1825). Hij was van adellijke komaf en de zoon van een wijnkoper, die aan de Brink woonde (nu Brink 23, het Schimmelpenninckhuis). Rutger Jan volgde het Deventer Athenaeum Illustre en studeerde rechten in Leiden.
Stadhouder Willem V
Willem V bezocht als kersverse stadhouder Deventer op 2 september 1766. Hij arriveerde op de Worp, nam een militaire parade af op de Bergweide (nu industrieterrein), en ging door de Zandpoort, over de Brink en door de Korte en Lange Bisschopstraat naar het stadhuis.
Hal stadhuis
In 1766 en in 1776 werd op de oostelijke zijmuur in de hal van het stadhuis fraai stucwerk aangebracht. Stucwerk is pleisterwerk met behulp van gips. Op de schoorsteen is het stadswapen met de adelaar en de kroon van het Duitse keizerrijk aangebracht, dat herinnert aan Deventer als Vrije Keizerlijke Hanzestad.
Strijdbijl van een patriot
Deze strijdbijl van de indianen uit Brazilië heeft volgens het tekstbordje dat aan de steel hangt een rol gespeeld in de patriottenstrijd in Deventer. In juni 1787 was hij in het bezit van een Deventer patriot. Hoe de bijl hier terecht is gekomen is niet bekend.
Duymaer van Twist
Nederland had tot in het midden van de twintigste eeuw een kolonie: Nederlands-Indië. De baas in die kolonie werd gouverneur-generaal genoemd. De Deventenaar Duymar van Twist was tussen 1851 en 1856 zo'n gouverneur-generaal van Nederlands-Indië.
Dubbelstadplan
In 1959 publiceerde de gemeente Deventer het plan Deventer Dubbelstad. Daarin zou Deventer door middel van een sprong over de IJssel uitgroeien tot een stad van 250.000 inwoners. De dubbelstad zou gebouwd moeten worden aan de overkant van de IJssel en 120.
Stadsherstel in het Bergkwartier
Het Bergkwartier is op het nippertje gered van sloop en in plaats daarvan zijn de oude panden opgeknapt.