Ten oosten van de IJssel ontstonden er in de lager gelegen gebieden veenmoerassen.
De IJssel stroomt tussen hogere gebieden: in het westen de Veluwe en in het oosten de Overijsselse heuvelrug. De heuvels die soms wel 60 meter hoog zijn, zijn stuwwallen. Het lagere gebied daartussen is een oud gletsjerdal. Dat is zo'n 150.000 jaar g
In de ijstijden ontstond tussen de Veluwe en de Sallandse heuvels een breed dal. Toen in latere tijden het ijs gesmolten was en er minder water stroomde, is op drooggevallen plaatsen het zand opgestoven tot stuifduinen of rivierduinen.
De stad Deventer heeft veel aan de IJssel te danken. Op de plaats waar de wegen over het land en de IJssel elkaar kruisten ontstond een nederzetting, die zou uitgroeien tot een bloeiende handelsstad. Het ontstaan van de rivier de IJssel voert ons terug naar de ijstijden.
Vanaf de achtste eeuw ontstond er een kleine nederzetting langs de oevers van de IJssel, de 'Portus Daventre' genoemd. De oostzijde van de rivier was een geschikte plaats voor het aanleggen van schepen, omdat hier een laag zandstrand was, waar men sc
Al eeuwenlang zorgen de IJssel en de Schipbeek voor overstromingen en wateroverlast. Al rond 1400 begon men met het aanleggen van dijken. Maar tot op de dag van vandaag wordt de stad nog regelmatig geplaagd door ondergelopen kades en landerijen. De IJssel laat zich maar ten dele temmen door dijken en kribben.
Tot 1483 was er alleen maar een veerpont over de IJssel. Pas eind vijftiende eeuw kwam er een brug, die al snel door vijandige Gelderse troepen werd vernield. Ook latere bruggen werden verwoest: door zware ijsgang of door vuur. Begin zeventiende eeuw kwam er een schipbrug ongeveer op de plek waar nu het pontje vaart.
Toen het in de jaren twintig van de twintigste eeuw voor het almaar toenemende verkeer steeds bezwaarlijker werd dat de schipbrug zo vaak en zo lang open was, begon men over een nieuwe, vaste brug na te denken. In 1939 begon men een nieuwe brug te bouwen met de oprit precies op de plek van de oude haven, die dan ook gedempt werd.