IJzerovens

In Heeten (ongeveer 10 kilometer ten noord-oosten van Deventer) zijn ruim 1000 veldovens gevonden waar grootschalig ijzer geproduceerd is.

Lees het hele artikel »

Stadsmuren

Omstreeks 1200 kreeg Deventer zijn eerste stenen stadsmuur. Rond 1360 was die muur om de stad verdubbeld. Als de poorten dicht waren, kon je de stad niet in of uit. Dat was ook de bedoeling, want het was niet veilig buiten de muren van de stad. De muren gaven ook bescherming in tijden van oorlog.

Lees het hele artikel »

Gilden

Kooplieden ontdekten al vroeg dat het handig was, als ze elkaar gingen helpen. Zo ontstonden er een soort verenigingen van kooplieden. We noemen deze verenigingen gilden. Ook andere mensen, die een zelfde beroep uitoefenden, gingen zulke gilden oprichten.

Lees het hele artikel »

Platbodem

Over de Schipbeek voeren schepen met platte bodems, zodat ze ook in ondiep water konden varen.

Lees het hele artikel »

Stokvis

Stokvis is hard gedroogde, gezouten vis. De Deventenaren handelden daar vroeger veel in. Daarom worden Deventenaren wel 'stokvissen' genoemd.

Lees het hele artikel »

Pothoofd

Het Pothoofd, een deel van IJsselkade, is een belangrijke plaats voor schepen om aan te meren.

Lees het hele artikel »

Zuivelfabriek Bathmen

In en om de stad ontstonden in het begin van de twintigste eeuw verschillende coöperatieve zuivelfabrieken, zoals de fabriek in Bathmen.

Lees het hele artikel »

Schonenvaarders

Kooplieden die op het Zweedse schiereiland Schonen voeren hadden een eigen gilde, het Schonenvaardersgilde.

Lees het hele artikel »

Badorfpot

Deze pot is genoemd naar de plaats van herkomst: Badorf in de omgeving van Keulen. Van de achtste tot de tiende eeuw werden dit soort potten op grote schaal uitgevoerd, tot in Zweden toe. Behalve in Deventer zijn ze ook in Dorestad aangetroffen. Deventer en Dorestad waren in die tijd al belangrijke handelsnederzettingen.

Lees het hele artikel »

Stadshaven

Waar nu de oprit van de Wilhelminabrug is, lag vroeger de stadshaven van Deventer.

Lees het hele artikel »

Tufsteen

Tufsteen is een vulkanisch gesteente, dat in de Middeleeuwen vaak gebruikt werd als bouwmateriaal. Het is vrij gemakkelijk te bewerken. Tufsteen werd vooral veel gewonnen in de Eifel in Duitsland. Veel tufsteen werd via de Rijn en de IJssel naar Deventer vervoerd, waar het werd verhandeld.

Lees het hele artikel »

Koopmansgilderol

In Deventer is een oude rol perkament bewaard gebleven, waarop de namen van de leden van het koopmansgilde geschreven staan.

Lees het hele artikel »

Koggeschip

In de tijd van de Hanze werden producten over zee vervoerd in koggeschepen. Dat is een type boot met één groot rechthoekig zeil en veel laadruimte.

Lees het hele artikel »

Stadsbrand van 1334

In 1235 deed zich een grote stadsbrand voor. Honderd jaar later deed zich opnieuw een grote stadsbrand voor. Op zaterdag 21 juli van dat jaar werd de bevolking van Deventer opgeschrikt door een zeer felle brand. In enkele uren brandde tweederde deel van de stad tot de grond toe af.

Lees het hele artikel »

Bergenvaarders

Deventer kooplieden, die handel dreven met de Noorse stad Bergen verenigden zich in de veertiende eeuw in het Bergenvaardersgilde. Hun belangrijkste handelswaar was de stokvis. Stokvis id de naam voor kabeljauw, die aan stokken te drogen hing. De handel in stokvis was zo belangrijk, dat sommige kooplieden zelfs gedurende langere tijden in Bergen woonden.

Lees het hele artikel »

Hanzegevels

De huizen op de hoek Boterstraat/Brink stammen uit het eind van de vijftiende eeuw. De bouwstijl wordt laat-gotisch genoemd. De huizen hebben topgevels vóór en achter met daartussen een zadeldak. In de gevels aan de kant van de Boterstraat zie je op de eerste en tweede verdieping fraaie korfbogen.

Lees het hele artikel »

Maatmes

Om de rust te waarborgen binnen de stadsmuren van Deventer, met name tijdens de jaarmarkten, werden binnenkomers bij de stadspoorten gecontroleerd. Ook werd het tolgeld geïnd. Ongewenste personen kwamen de stad niet in en meegenomen messen mochten slechts een maximale lengte hebben.

Lees het hele artikel »

Houtmarkt

De naam Houtmarkt herinnert nog aan de plek waar in 1472 een aparte houthaven met houtopslag ontstond bij de monding van de Schipbeek. Op die plaats ontstond een stapelmarkt voor hout. Hout kon daar worden opgeslagen om vroeger of later te worden verkocht of te worden doorgevoerd.

Lees het hele artikel »

Boekdrukkers

Deventer is nog steeds een boekenstad. Er hebben zich hier in de loop der tijd veel drukkerijen gevestigd. Dat begon al tegen het eind van de vijftiende eeuw. Het oudst bekende gedrukte boek in Deventer stamt uit 1477 en is gedrukt door de boekdrukker Richard Paffraedt, die vanuit Keulen naar Deventer was gekomen.

Lees het hele artikel »

Hijskraan en de Kranensteeg

Tussen de Noordenbergstraat en de IJssel is er een smalle steeg met de naam Kranensteeg. Ter hoogte van deze steeg stond aan de kade van de rivier een hijskraan.

Lees het hele artikel »

Kademuur

Rond 1550 liet het stadsbestuur ter hoogte van de Welle en Onder de Linden een kademuur van baksteen optrekken. De muur werd bekleed met zandsteenplaten. In de muur zaten vier trappen naar het water. In 1558 werd ter hoogte van de huidige Graaf van Burenstraat het bastion Graaf van Buren gebouwd om de brug over de IJssel te kunnen beschermen.

Lees het hele artikel »

Drie Haringen

Aan de Brink, achter De Waag, ligt het pand De Drie Haringen. Dit pand is een van de belangrijkste en mooiste zestiende eeuwse koopmanshuizen die in Nederland bewaard zijn gebleven. Het huis, in Vlaamse renaissancestijl, werd in 1575 gebouwd door Herbert Dapper, een rijke haringkoopman.

Lees het hele artikel »

Koekbakkers

In de zeventiende eeuw groeide het aantal bakkers dat zich in Deventer vestigde. Er was veel behoefte aan bakkers omdat, behalve de Deventenaren zelf, ook de vele ingekwartierde soldaten en hun gezinnen van brood moesten worden voorzien. Veel van de Deventer bakkers waren ook koekbakker.

Lees het hele artikel »

Bussink Koek

Deventer wordt de Koekstad genoemd, omdat er vanouds veel koekbakkerijen waren. Tegenwoordig is alleen nog Deventerkoek van Bussink te koop.

Lees het hele artikel »

Gelders-Overijsselse gevel

Dit huis staat in de Rijkmanstraat, nummer 13. In Deventer vind je nogal wat huizen met een Gelders-Overijsselse gevel. Deze bouwstijl komt voor in oude steden in Oost Nederland. Deze manier van bouwen past in de stijl van de late gotiek en de renaissance.

Lees het hele artikel »

Nijverheid in de zeventiende eeuw

Na het Twaalfjarig Bestand (1609-1621) was de rol van Deventer als belangrijke handelsstad grotendeels uitgespeeld. Steden in het westen van de Republiek der Verenigde Nederlanden namen deze rol van Deventer over, vooral Amsterdam. Deventer had bovendien de pech dat de handel met de Duitse gebieden ernstig te leiden had door de oorlogen daar.

Lees het hele artikel »

Majolica aardewerk

Deze schotel en kom bevinden zich in het Historisch Museum Deventer in de Waag. Majolica is de naam van een grof en bros soort aardewerk met een bont gekleurde beschildering. Het woord is afgeleid van het Spaanse Mallorca. Dit eiland was in de Middeleeuwen het centrum voor dit soort aardewerk.

Lees het hele artikel »

Stadsboerderij

Dit huis in de Walstraat stamt uit 1630 en was vroeger een boerderij. Deventer heeft nog lange tijd een aantal stadsboerderijen gekend in de Roggestraat, de Walstraat en de Golstraat. Vanwege de onveiligheid op het platteland zochten boeren een veilig onderkomen binnen de stadsmuren.

Lees het hele artikel »

Gildenborden

Gilden waren een soort verenigingen van mensen met hetzelfde ambacht. Ze ontstonden al in de Middeleeuwen. Zo bestonden er in Deventer bijvoorbeeld een smedengilde, een bakkersgilde, een kuipersgilde (makers van kuipen of tonnen), een kramersgilde (kooplui), een bouwliedengilde (boeren) en een slijtersgilde (verkopers van drank).

Lees het hele artikel »

Gildenbeker

In de zeventiende eeuw hadden de Deventer edelsmeden voldoende werk. Hoogtepunt van de edelsmeedkunst waren de bekers die voor de gilden gemaakt zijn.

Lees het hele artikel »

Muntentoren

Dit gebouw heet de Muntentoren omdat het van 1685 tot 1708 in gebruik is geweest als werkplaats van de Deventer muntmeesters, die er de stedelijke munt sloegen. Peter Sluysken was de laatste en de bekendste muntmeester van Deventer. Daarvóór was het waarschijnlijk een pakhuis.

Lees het hele artikel »

Industriestad in wording

Deventer kende in de achttiende eeuw nog een groot aantal koopmansfamilies. Enkele daarvan zien we als vroege industriëlen terug: Hendrik Lindeman met zijn IJzermolen, de drukkerij van Jan de Lange, de textielonderneming van Hendrik Jan Ankersmit en de oliemolen van Gerrit van der Lande.

Lees het hele artikel »

Familie Schimmelpenninck

Op de grafzerk van Gerrit Schimmelpenninck in de Bergkerk komt dit familiewapen voor. Het bevat twee gekruiste sleutels, omlijst door bladversieringen. Boven het schild een gevleugelde helm met daarin opnieuw twee gekruiste sleutels. Onderaan de Latijnse spreuk: HONOS ANTE DIVITIAS.

Lees het hele artikel »

tabaksindustrie

Al in de achttiende eeuw werden er in Deventer tabaksbedrijfjes opgericht. Het waren tabakskerverijen, waar ruwe tabaksbladeren werden versneden. Later zijn er ook sigarenfabrieken opgericht. De laatste sloot haar deuren in 1953.

Lees het hele artikel »

IJzermolen van Hendrik Lindeman

Deze gevelsteen (in de muur naast het huis Bergpoortstraat 20) herinnert aan de oude ijzermolen uit 1755 die hier gestaan heeft. In 1749 pachtte Hendrik Lindeman de oude stadswatermolen aan de haven. Hij maakte er een “iesermölle” (ijzermolen) van door die molen uit te breiden met een hoogoven, een gieterij, werkplaatsen en voorraadschuren.

Lees het hele artikel »

Drukkerij De Lange

Drukkerijen waren er in de Deventer drukkerstad al sinds de vijftiende eeuw. In 1738 kwam Jan de Lange als meesterknecht in dienst bij de stadsdrukker. Hij begon al snel voor zichzelf in de Grote Overstraat en verhuisde later met zijn bedrijf naar de Brink.

Lees het hele artikel »

Smyrnatapijten

In de Ridderzaal in Den Haag heeft heel lang een 'Deventer tapijt' gelegen. Deventer was bekend om de Smyrnatapijten die hier werden gemaakt.

Lees het hele artikel »

Tapijtfabrieken

De eerste tapijtfabriek in Deventer stamt uit 1797. In dat jaar begonnen Birnie en Sauret op de hoek Nieuwstraat/Smedenstraat een tapijt- en zeildoekfabriek.

Lees het hele artikel »

Senzora, zeep en snoep

Senzora is een fabriek die al heel lang in Deventer bestaat. Ze maken er tegenwoordig zeep, maar ook pepermuntjes en zoete suikerhartjes.

Lees het hele artikel »

IJzergieterij Nering Bögel

In 1826 kocht Johan Laurents Nering Bögel de Deventer ijzermolen, die in 1755 door Hendrik Lindeman was gebouwd. Na een paar jaar liet Nering Bögel een stoommachine en nieuwe luchtpompen plaatsen. De aanblazing in de oven werd daardoor groter en zo kon er meer ijzer gemaakt worden.

Lees het hele artikel »

Koffiebranderij K. ten Have

In Deventer wordt er al sinds 1828 door de firma Ten Have koffie gebrand. Ten Have koffie is ook nu nog te koop. De fabriek staat alleen niet meer op de Brink. Langetijd was daar de koffie te ruiken als in de fabriek koffie gebrand werd.

Lees het hele artikel »

Pakhuis Bergstraat

Noury & Van der Lande is een grote fabriek geweest in Deventer. De vestiging in de stad van Akzo is daar nog een restant van.

Lees het hele artikel »

Noury en van der Lande Meelfabriek

Rond 1920 was de meelfabriek van Noury & Van der Lande het grootste bedrijf van Deventer. Wat begonnen was als een meel- en oliefabriekje groeide uit tot een grote chemische industrie met vestigingen in andere plaatsen in Nederland en in het buitenland.

Lees het hele artikel »

Gasfabriek

In het midden van de negentiende eeuw kreeg Deventer een gasfabriek. Dat gas werd gebruikt om stadsgas te maken.

Lees het hele artikel »

Raambuurt

De Raambuurt is tegenwoordig een oude woonwijk aan de rand van de binnenstad van Deventer. Het was vroeger het eerste industriegebied van de stad. Dat is nog steeds wel te zien aan de huizen die er staan.

Lees het hele artikel »

Ankersmit, textielfabriek

Aan het eind van de negentiende eeuw ontstaat er ook in Deventer, net als in Twente, textielindustrie.

Lees het hele artikel »

Bolwerksmolen

De bolwerksmolen is een houtzaagmolen uit 1863. Het is de laatste molen die in Deventer gebouwd is. Hij staat aan de voet van de Wilhelminabrug, vanuit de stad gezien aan de overkant van de IJssel.

Lees het hele artikel »

Vleeswarenfabrieken

Deventer ligt midden in een groot landbouw- en veeteeltgebied. Deventer had daarom ook lange tijd een belangrijke veemarkt. Geen wonder dat er dus in en rond de stad veel vleeswarenfabrieken waren.

Lees het hele artikel »

Station Staatsspoor

De binnenstad van Deventer kende vroeger twee spoorwegstations. Op de plek van het huidige station stond het gebouw van de spoorwegmaatschappij Staats Spoor (SS).

Lees het hele artikel »

Bierbrouwerij DAVO

Aan het eind van de negentiende eeuw was er in de stad een grote bierbrouwerij. Ze maakten daar bier onder de naam Davobier. De brouwerij is al aan het begin van de twintigste eeuw gesloten, maar tegenwoordig is er weer Davobier te koop.

Lees het hele artikel »

DAIM-fabriek

Veel fabrieken ontstonden in de negentiende eeuw midden in de oude binnenstad. Zo ook de fabriek van de DAIM tussen de Golstraat, Walstraat en Roggestraat.

Lees het hele artikel »

Burgers Rijwielfabriek

Dit is een van de eerste fietsen die gemaakt zijn in de fietsenfabriek van Burgers in Deventer.

Lees het hele artikel »

Fiets van Burgers

Dit is een van de eerste fietsen gemaakt in de fabriek van Burgers. Een fiets werd toen nog ‘vélocipède’ genoemd. De eerste vélocipèdes werden door de smid Hendricus Burgers gemaakt in een gehuurde woning ’Achter den Broederen’.

Lees het hele artikel »

Molen

De stad Deventer kende vroeger vele tientallen molens. Ze stonden vaak op hogere gebieden, zodat ze de wind goed konden 'vangen' in hun wieken. Op het molenbolwerk aan de noordkant van de binnenstad stonden vanaf de veertiende eeuw molens. De molens

Lees het hele artikel »

Help U Zelven

In 1871 werd de werkliedenvereniging ´Help U Zelven´ opgericht. De vereniging stelde zich ten doel om de opleiding en de arbeidsomstandigheden van de arbeiders te verbeteren (´het verbeteren van het lot van den werkman´). De vereniging had eerst een gebouw in de Papenstraat en vanaf 1902 een nieuw gebouw aan de Diepenveenseweg.

Lees het hele artikel »

Senzorafabriek

In 1876 begon Antonie Johannes Schoemaker een kruidenierszaak op de hoek van de Papenstraat. In 1908 begon hij in de Bruynsteeg in het Noordenbergkwartier een zeepfabriek en koffiebranderij. Om verder uit te kunnen breiden vestigde het familiebedrijf zich in 1916 aan de Raamstraat in de Raambuurt.

Lees het hele artikel »

Steenfabrieken

Na de grote stadsbrand van 1334 ontstond er behoefte aan stenen en werden er langs de IJssel steenovens geplaatst. Van Wilp tot en met de Duursche Waarden stonden er dertien, waarvan zes in de onmiddellijke omgeving van Deventer. Tegenwoordig is er niet één meer van over.

Lees het hele artikel »

Mulock Houwer, A.J.

Van 1883 tot 1900 was Jan Anthonis Mulock Houwer stads-bouwmeester van Deventer. Mulock Houwer ontwierp een aantal belangrijke gebouwen of bouwwerken, die nog steeds een sieraad vormen voor de stad: * de watertoren * de Synagoge aan de Golstraat * de Botermarkt * de Wilhelminafontein Hij bouwde ook een kerk (Gereformeerde kerk in de Graaf van Burenstraat) en een school (de huidige Deventer Leerschool in de Brinkpoortstraat).

Lees het hele artikel »

Eendrachtstraat

Toen in 1871 de vestingwet werd afgeschaft kon er begonnen worden met het bouwen van huizen buiten de stadswallen. Er was een grote behoefte aan arbeiderswoningen i.v.m. de groeiende industrie. Zo ontstonden er nieuwe wijken met arbeiderswoningen in de Voorstad.

Lees het hele artikel »

Industriespoor

Deventer kende een eigen industriespoor. Het netwerk van die spoorlijnen liep dwars door de stad. Er waren verschillende fabrieken op het industrieterrein die een spoorverbinding hadden.

Lees het hele artikel »

Station HIJSM

De Hollandse IJzeren Spoorweg Maatschappij (HIJSM) was een van de twee spoorwegmaatschappijen die op Deventer reed. De HIJSM had een eigen station, waar nu het viaduct aan de Brinkgreverweg is.

Lees het hele artikel »

Auping matrassenfabriek

In 1888 kreeg smid Johannes Auping een bijzondere opdracht. De directeur van het Sint Geertruiden Gasthuis vroeg hem of hij een bed zou kunnen maken dat geschikter zou zijn voor een betere gezondheid van zijn patiënten. Auping bedacht een bedbodem met gedraaide en in elkaar gevlochten ijzerdraden, die in een ijzeren raamwerk werden gespannen.

Lees het hele artikel »

Kluwer Uitgeverij

De naam Kluwer is in Deventer sinds 1889 bekend. In dat jaar kwam onderwijzer en boekhandelaar Aebele Kluwer naar Deventer om hier aan de Singel een uitgeverij te beginnen. Hij begon in 1898 met het uitgeven van het nieuws- en advertentieblad 'Vraag en aanbod', dat een groot succes werd.

Lees het hele artikel »

Thomassen & Drijver blikfabriek

Omdat veel Deventer fabrieken hun producten in blik wilden verpakken begon Johan Hendrik Ankersmit in 1919 aan de Molenstraat een blikfabriekje. Zijn twee schoonzonen Thomas Thomassen en Frits Drijver werkten mee in de leiding van het bedrijf. Naar hen werd de fabriek genoemd toen het in 1934 verhuisde naar de Veenweg, waar de fabriek zich sterk uitbreidde.

Lees het hele artikel »

Rampjaar 1965

Tot het midden van de jaren zestig van de twintigste eeuw was Deventer een belangrijke industriestad met veel bekende familiebedrijven, zoals Nering Bögel, Ankersmit, Noury & Van der Lande, Thomassen & Drijver, Bussink, Burgers, Hunink, enz.

Lees het hele artikel »