Wederdopers

Wederdopers vormden een geloofsrichting, ontstaan in het begin van de zestiende eeuw. Ze vonden dat alleen volwassenen mochten worden gedoopt. Omdat zij zelf als kind al waren gedoopt, lieten ze zich als volwassene opnieuw dopen. Vandaar de naam wederdopers. Ook vonden ze dat de staat geen invloed mocht hebben op de kerk. Wederdopers werden vanwege hun afwijkende meningen ketters genoemd. Ze werden daarom vervolgd. De beweging van de wederdopers kende in Deventer veel aanhangers.
In 1535 hebben wederdopers het plan gehad om vanuit het hele land op te trekken naar Deventer om met geweld de stad te veroveren om van hieruit hun geloof verder te verspreiden. Omdat zich hiervan al een gerucht verspreid had kon het stadsbestuur de aanval voorkomen. Een jaar later probeerde een groep wederdopers uit Deventer nogmaals de stad te veroveren, maar nu van binnenuit. Ook dat plan mislukte. Voor het eerst werd nu een groep wederdopers op de Brink ter dood gebracht op het schavot. Er volgden later nog meer terechtstellingen. In 1571 gebeurde dat voor het laatst toen twaalf wederdopers de doodstraf kregen. Degenen die trouw bleven aan hun eigen geloofsopvattingen verloren hun leven op de brandstapel. Wie erkende dat hij een ketter was werd onthoofd.
In latere tijd veranderde de naam wederdopers in doopsgezinden of mennonieten naar de voornaam van hun stichter Menno Simons. Zij waren tegen het gebruik van geweld en namen ook niet deel in het leger. Door het stadsbestuur werden ze in plaats daarvan ingezet bij de brandweer.
De doopsgezinden mochten evenals de katholieken, de lutheranen en de joden na de overgang naar de gereformeerde godsdienst in 1590 hun geloof niet meer in het openbaar uitoefenen. Zij kwamen daarom vanaf die tijd bijeen in schuilkerken. Pas na 1795 kwam daar geleidelijk een eind aan, nadat er vrijheid van godsdienst werd afgekondigd. Toch duurde het nog tot 1890 voordat de doopsgezinden aan de Brink in de Penninckshoek een eigen kerkgebouw kregen. Op die plek was vóór 1795 een schuilkerk van de katholieken gevestigd. De tegenwoordige kerkzaal van de doopsgezinde kerk gaat schuil achter de fraaie gevel van het Penninckshuis.

Dit artikel hoort bij:

de-tijd-van-ontdekkers-en-hervormers-1500-1600
oorlogvrede
cultuur
voorwerp